#12 Ali, Nøkken og Ingen

On april 24, 2016april 24, 2016 By dybingsUnder Øltype, Brygging, Generelt, Oppskrift2 kommentarar

Ein vårdag. Slik ein berre har på Sunnmøre. Med temperatur som får ein røynd polarutforskar til å drøyme om milde snøstormar. Med nedbøren som ville fått Noa til å ta fram hammar og sag igjen, og denne gang ville han vurdert om han skulle tatt med fire av kvar, for no var det alvor.

«Jeg velger meg April» skreiv Bjørnson. Du var ikkje på Sunnmøre når du skreiv det Bjørnstjerne. Her hadde du valt dagen med opplett, slik at Synnøve Solbakken kunne haldt stakken tørr, og gjere guten glad.

gladgut

Det var på ein slik dag at eg bestemde meg for å bli med på Sunnmøre Ølbryggjarfestival. Sidan det er konkurranse, vel eg å ha bortforklaringane klare, i tilfelle det ikkje går vegen. No som eg har fått unnskyldninga om veret klar, er det og viktig å ha nokre syndebukkar. Difor hadde eg fått med Ali, Nøkken og Ingen til å bryggje, og som vanleg er eit skandalearrangement i emninga.

Eg lyt presentere min medbryggjarar. No kjenner eg vel faktisk ikkje nokon som heiter Ali, og difor blir han representert med eit bilete av The Kardashians.

kardashians

Nøkken har vore ein ven gjennom fomlete ungdomsår, og kanskje noko The Kardashians burde nytta oftare?

rfsu-nøkken-kondomet-1-700x700

Ingen heiter eigentleg Inge, men sidan han er frå den sida av fjorden der alle namn endar på n, så blei det Ingen. Vi var litt lei på skulen av at: Ingen hadde smugrøykt. Ingen hadde gjort leksa og Ingen hadde knust ruta. Sidan Ingen eigentleg er ein særs kjekk kar og sikkert ikkje vil bli hengt ut i ein blogg, har eg valt å representere han med eit bilete av Kim Kardashian.

kim

Det er mykje sprut her, så det må vere Sambryggeriet eller Grim og Gryt i flaska?

Her kjem historia om når Ali, Nøkken og Ingen skulle bryggje øl. Ali starta med å fylle vatn, Nøkken stilte temperatur, og Ingen sjekka om brytaren var satt på kok. Når vatne aldri blei varmt, og Ingen skjøna noko, måtte Nøkken gå gjennom innstillingane igjen, og fann ut at Ingen hadde stilt brytaren til mesk noko som gjorde Ali sint. Snart var temperaturen riktig, og i mellomtida hadde Ali målt opp malten, Nøkken fann fram kverna, og Ingen drillen. Ali trudde at Nøkken hadde lada batteriet på drillen, men det var det Ingen som hadde gjort. Når batteriet viste seg å vere tomt var Nøkken irritert på Ali for at Ingen hadde lada batteriet. Heldigvis kom Nøkken på at det var eit reservebatteri i eska.

Når mesken var til kok fann Nøkken ut at Ali trengte ei ventepils. Ingen nemt, Ingen glemt, og det gjorde Ingen ingenting. Nøkken huska faktisk å ha i humle til rett tid, og for ein gang skuld såg det ut som at himmelen var blå bak skyene.

Ali gjorde klart til tapping på fat, og motstraumskjølaren blei kopla på. Nøkken starta pumpa, men der kom det ingenting. Skandale var som vanleg eit faktum. Ali prøvde alle busketriks i boka, med skyljing av kjølaren, blåse gjennom luft, og «sug og start» av pumpa. Ingenting hjelpte. Det var og blei tett.

Til slutt kom Nøkken på ein plan som Ingen hadde tenkt på tidligare. Heile brygget blei tømt over i karet, slik at Ali kunne sjekke filter og pumpe. Det viste seg at Ingen hadde sjekka at gummipakninga på filteret var festa skikkeleg, eller at Nøkken hadde vore borti pakninga når han rørte. Ali var igjen irritert for at Nøkken hadde vore uforsiktig, og at Ingen hadde sjekka pakninga. Pakninga var heller ikkje å finne sjølv om Ali lette overalt. Nøkken meinte at ein kunne teipe igjen enden på filteret, og det hadde Ingen motførestillingar mot. Med det teipa filteret på plass, kunne Ali igjen starte med tappinga, og denne gang fekk ein fylt karet. Til og med pakninga dukka og opp når brygget blei tømt tilbake.

Snart var det 23 liter med Pale ale klart til gjæring, og dei tre venene Ali, Nøkken og Ingen var godt nøgd med dagen.

Oppskrift Ali, Nøkken og Ingen:

OG: 1,052

FG: 1,014

ABV: 5,0%

Boil: 60 min

IBU: 26,7

4,50 kg Pale Malt (2 Row) UK (5,9 EBC)

0,40 kg Crystal Malt – 60L (Thomas Fawcett)

0,40 kg Munich Malt – 20L (39,4 EBC)

0,20 kg Wheat Malt, Ger (3,9 EBC)

10,00 g Simcoe – Boil 60,0 min

15,00 g Ahtanum – Boil 15,0 min

15,00 g Citra – Boil 15,0 min

20,00 g Ahtanum – Steep/Whirlpool 0,0 min

20,00 g Citra – Steep/Whirlpool 0,0 min

10,00 g Cascade – Steep/Whirlpool 0,0 min

1,0 pkg Safale American (DCL/Fermentis #US-05)

20,00 g Ahtanum – Dry Hop 7,0 Days (Hvis Nøkken huska det)

20,00 g Citra – Dry Hop 7,0 Days

Fermentation: 14 days, 19 degree

20131203Reinheitsgebot

Sidan det på bryggedagen var 500 år sidan Vilhelm den fjerde av Bayeren skreiv under på «Das Reinheitsgebot» (den tyske reinheitslova), haldt Djupdalsbrygg seg sjølvsagt slavisk til denne. Det var verken hegrenebb, ananasskal eller koriander i brygget. Her er det vatn, humle, malt og gjær som gjeld.

Pale ale, #10 Djupdals APA, #11 Natt

On februar 19, 2016 By dybingsUnder Brygging, Generelt, OppskriftKommenter innlegget

«Sunnmøringar rullar stein medan dei søv» såg eg i eit intervju i avisa, og det kan jo forklare kvifor eg er trøtt om morgonen. Ein kan ikkje ligge på latsida på dagen heller, og med pilsa ferdig flaska var det berre å hive seg rundt. Sidan det store kjøeskapet kan brukast til gjæring i to veker til, hadde eg moglegheit til å få satt to batcher til før pilsa var ferdig karbonert.

Eg har lenge hatt liggande eit pale ale sett, og det var på høg tid å få omsetnad på dette. Det var berre å finne fram palen og gjere seg klar.

12715556_1698677157014196_1351834844382468642_n

Sidan underteikna etter kvart byrja å bli uro over om han hadde skjøna pale ale konseptet, enda eg opp med å vere særs vågal og usømeleg. Eg gjekk vekk frå ei skriven oppskrift!

#10 Djupdals APA.

Eg har fram til dei to pils batchane berre brygga ferdige sett, enten frå Vinbua eller Hobbybryggeren. Når ein var ny i faget tykte eg at det var ein grei måte å starte opp på. Ein får kontroll på ein av faktorane, slik at ein kan bruke tid på utstyr og teknikk. Det har derimot aldri vore meininga å fortsette med dette, då det er artig å lage unike øl. Grunnen til at Pale ale settet har blitt liggande, er at eg har sett på dette som det minst spanande av dei eg kjøpte. Sidan eg allereie har mykje lyst, lettsmakt øl, bestemde eg meg for å «pimpe opp» oppskrifta. Med god hjelp frå Knoll i Sambryggeriet endra vi litt på korninhaldet, slik at ein hadde ein kornbase som sømer seg for ein APA. I tillegg lage vi ein langt meir spenstig humleprofil som forhåpentlegvis gir eit velsmakande øl. Hadde vi drive med dunk dunk musikk, så hadde det vore Djupdalsbrygg feat. Knoll. Målet med dette er at ein etter kvart kan ende opp med ein signatur APA for Djupdalsbrygg, og at dette er ein versjon 1.0 av denne.

Eg hadde ein dykkarinstruktør som sa til meg når eg tok dykkarlappen, at det er ikkje dei første dykka som tek livet av deg. Det er når du har nådd 10 dykk, og trur du er verdsmeister at feila kjem. Med denne visdomen i børa, har eg klokka over 70 dykk utan store problem. Dessverre så hadde eg ikkje nokon bryggeinstruktør som gav meg ein tilsvarande livsvisdom, og skandalen var som vanleg rett rundt hjørnet.

Eg må seie at eg har komen godt inn i rutinane, og med Grainfatheren går brygginga stort sett av seg sjølv. No som eg har nådd 10 brygg, og sjølvsagt føler meg som ein verdsmeister, går ting på autopilot. Godt hjelpt av Grainfather Appen som passer på vassmengd, tid osv. Brygginga starta som normalt med at kornet blei kverna, og dette blei tømt i ein ferdig oppvarma Grainfather. Eg rørte godt, og sette på sirkulasjon som vanleg. Eg såg at det for ein gang skuld rann i overløpet, men etter å ha vore på interwebben i ein tidleg fase, fann eg ut at dette ofte var eit problem som gjekk over etter fem minutt. Derfor lot eg det stå og gå i ein time som vanleg, utan å tenke noko meir over det. Skyljinga gikk derimot særs tregt, og eg har i ettertid lært meg nokre fine framandord som heiter Stuck mash. Etter å ha leika litt frøken detektiv fann eg ut at det eg ikkje hadde tilpassa vassmengda på Appen slik at denne blei 23 liter. Dette har gjort at det har vore mindre vatn enn det burde ha vore i meskeprosessen, noko som har gjort at ein har fått dårlig gjennomstrøyming. Eg enda på 19 liter i dunken og 1,062 i OG. Dette gav berre ein målt effektivitet på 62% på mesken, noko som er utruleg dårleg.

Eg brukar å seie til mine EDB brukarar, at problemet er mellom stolen og tastaturet. I dette tilfelle må ein vel seie at problemet var mellom stolen og mobilen, og ein skikkeleg burn tilbake til meg.

Oppskrift: Djupdals APA

Type: All Grain

Batch Size: 23,00 l

Boil Size: 28,00 l

Boil Time: 60 min

IBU: 32,4

SG: 1,060

FG: 1,013

Yeast: US-05

Grain:

4,00 kg Pale Malt (2 Row) US (3,9 EBC) Grain 1 63,5 %

1,60 kg Corn, Flaked (2,6 EBC) Grain 2 25,4 %

0,50 kg Munich Malt – 20L (39,4 EBC) Grain 3 7,9 %

0,20 kg Caramel/Crystal Malt – 80L (150,0 EBC) Grain 4 3,2 %

Mash Steps

Mash In 65,0 C 60 min

Mash Step 75,0 C 10 min

Boil Ingredients

Amt Name Type # %/IBU

25,00 g Cascade [6,00 %] – Boil 60,0 min Hop 5 14,2 IBUs

11,00 g Cluster [7,00 %] – Boil 60,0 min Hop 6 7,3 IBUs

11,00 g Vanguard [5,00 %] – Boil 60,0 min Hop 7 5,2 IBUs

20,00 g Cascade [6,00 %] – Boil 15,0 min Hop 8 5,6 IBUs

0,5 tab Protafloc Tablet (Boil 15,0 mins) Fining

20,00 g Cascade [6,00 %] – Boil 0,0 min Hop 9 0,0 IBUs

15,00 g Citra [12,00 %] – Boil 0,0 min Hop 10 0,0 IBUs

11,00 g Vanguard [5,00 %] – Boil 0,0 min Hop 11 0,0 IBUs

Dry Hop/Bottling Ingredients

Amt Name Type # %/IBU

20,00 g Cascade [5,50 %] – Dry Hop 7,0 Days Hop 12 0,0 IBUs

20,00 g Citra [12,00 %] – Dry Hop 7,0 Days Hop 13 0,0 IBUs

#11 Natt

På en jobbtur til Bergen fekk eg smaken på Svartediket frå 7Fjell. Dette er ein Black IPA, eller Svart Indisk Lyst Øl som det heiter på godt norsk…. Sidan eg ikkje har prøvd meg på noko mørkt øl før, fann eg ut at eg måtte prøve å lage noko liknande. 7Fjell har forresten alle sine oppskrifter på nettet, slik det er mogeleg å hente inspirasjon for den som ønsker det.

Eg har stor sans for Lunsj stripene, og i dette tilfelle kjenner eg meg skikkelig igjen i Kjell.

Kjell

Laurdagen var det fine -4 gr C, noko som skapte dårlig stemning på IPhonen. Batteriet døde ganske kjapt ut, og derfor blei det tatt få bilete denne dagen. Eg fekk etterkvart lada den igjen, slik at fekk tatt nokre bilete av det svarte gullet.

Eg enda litt under forventa OG, men sidan at eg kom ut med 24 liter i dunken så er det vel innanfor forventa margin.

Oppskrift: Natt

Black IPA

Type: All Grain

Batch Size: 23,00 l

Boil Size: 28,00 l

Boil Time: 90 min

SG: 1,068

FG: 1,011

IBU: 63

Yeast: US-05

Mash Ingredients

Amt Name Type # %/IBU

3,00 kg Pale Malt (2 Row) US (3,9 EBC) Grain 1 42,9 %

3,00 kg Pilsner (2 Row) Ger (3,9 EBC) Grain 2 42,9 %

0,50 kg Wheat Malt, Ger (3,9 EBC) Grain 3 7,1 %

0,20 kg Crystal Malt – 60L (Thomas Fawcett) (118,2 EBC) Grain 4 2,9 %

0,10 kg Carafa Special I (Weyermann) (630,4 EBC) Grain 5 1,4 %

0,10 kg Carafa Special III (Weyermann) (925,9 EBC) Grain 6 1,4 %

0,10 kg Caramel/Crystal Malt – 60L (118,2 EBC) Grain 7 1,4 %

Mash Steps

Mash In 64,0 C 20 min

Mash Step 71,0 C 20 min

Mash Step 77,0 C 5 min

Boil Ingredients

Amt Name Type # %/IBU

25,00 g Warrior [15,00 %] – Boil 60,0 min Hop 8 33,4 IBUs

0,5 tab Protafloc Tablet (Boil 15,0 mins) Fining 9 –

40,00 g Ahtanum [6,00 %] – Boil 15,0 min Hop 10 10,6 IBUs

15,00 g Centennial [10,00 %] – Boil 15,0 min Hop 11 6,6 IBUs

15,00 g Simcoe [12,25 %] – Boil 15,0 min Hop 12 8,1 IBUs

40,00 g Ahtanum [6,00 %] – Boil 2,0 min Hop 13 1,8 IBUs

15,00 g Centennial [10,00 %] – Boil 2,0 min Hop 14 1,1 IBUs

15,00 g Simcoe [12,25 %] – Boil 2,0 min Hop 15 1,4 IBUs

Dry Hop/Bottling Ingredients

Amt Name Type # %/IBU

40,00 g Ahtanum [6,00 %] – Dry Hop 10,0 Days Hop 17 0,0 IBUs

40,00 g Centennial [10,00 %] – Dry Hop 10,0 Days Hop 18 0,0 IBUs

15,00 g Simcoe [12,25 %] – Dry Hop 10,0 Days Hop 19 0,0 IBUs

Etter en laaaang dag, var det godt å sjå at skapet var fullt igjen.

#8 Marka Pils og #9 Djupdalsk pilsner

On januar 24, 2016 By dybingsUnder Øltype, Brygging, Oppskrift, PilsKommenter innlegget

Etter ein rolig periode med fulle skap og oppussing i heimen, var det endelig klart for bryggedag igjen! Sidan det er nytt år og nye moglegheiter, startar eg året med ølbryggingas Faux pas. Pils. Ordet som får hardbarka ølsnobbar til å gå i lette spasmar, samtidig som dei prøver å skjule eit overberande og nedlatande andletsuttrykk. Hadde det eksistert eit ølbryggingspoliti hadde nok straffa blitt evig drikking av Budweiser(den amerikanske), samt Absolutt Trekkspel 1,2 og 3 i repeat på spelelista.

Pils er inngangsporten for dei aller fleste til øl, og for min generasjon så var det ikkje mykje anna å få i butikkane. Eg må vel innrømme at det går lenge mellom kvar gang eg kjøper ei pils no, men ei god pils er ikkje å forakte på ein varm sumardag.

For meg er pilsbrygging ein test på kor langt eg har komen som bryggjar. Her er det ikkje store mengder humle og gøyme usmak bak. Pils er undergjæra, som betyr at ein nyttar låg temperatur under gjæringa. Dette gjer at alt tek lengre tid. Gjæringsperioden er 3-4 veker, og etter flasking og karbonering, skal flaskene stå kaldt i minst to månader. Lang produksjonstid gjer at reinhald og rutinar er ekstra viktig for å få eit bra resultat.

Eg har valt å gå for to brygg av typen Bohemian Pilsner. For første gong bryggar eg ikkje ferdige sett, men står på eigne bein. Det eine pilsa er basert på oppskrifta Gahr ed pilsner, og den andre ein Pilsner Urquell klone eg fann på Norbrygg si nettside.

Skal ein brygge pils, er det ikkje mogeleg og kome utanom Pilsner Urquell. For å ta litt historikk er Bohemia det tyske namnet på ein del av Tsjekkia. Pilsen er det tyske namnet på den Tsjekkiske byen Plzen. I 1838 var kvaliteten på ølet så dårleg i Plzen at bystyret straffa dei lokale bryggjarane med å tøme ut 36 tønner øl i det offentlege. Det gjekk så dårleg at lokale bryggjarar var i ferd med å bli utkonkurrert av Bayersk og Austerriksk import øl. Gode råd var dyre, og enden på visa blei at dei slo seg saman og bygde eit moderne bryggjeri, basert på Bayersk modell. I tillegg henta dei ein bayersk bryggjemeister kalla Josef Groll. I staden for å bruke det mørk malt som var vanleg i dei tider, laga Groll ein lys malt basert på tsjekkisk korn. Med gjær smugla inn frå Bayern og den lokale Saaz humla, hadde han i 1842 laga den første blonde lagerøla. Ordet Urquell stammar igjen frå tysk. Ur kan bli oversett med «original» og med quell meiner ein «kjelde». Pilsner Urquell er i dag opphavet til 90% av den øla som konsumerast i dag.

Den originale oppskrifta til Groll:

Groll’s Pilsner

(5 gallons/19 L, all-grain)

OG = 1.046 FG = 1.011

IBU = 40 SRM = 3.5 ABV = 4.4%

Ingredients

7.33 lbs. (3.3 kg) pale Pils malt (such Weyermann Pilsner) (1.5–2 °L)

0.75 lbs. (340 g) Weyermann Acidulated malt (1.7–2.8°L)

0.75 lbs (340 g) Weyermann Cara-foam or Briess Carapils (2 ºL)

0.5 lbs. (225 g) Munich malt (10°L)

9.3 AAU Czech Saaz hops (bittering) (2.33 oz./66 g of 4% alpha acid)

1 oz. (28 g) Czech Saaz hops (flavor)

0.5 oz. (14 g) Czech Saaz hops (aroma)

0.3 oz. (8.5 g) Irish moss

1 package of Czech-style lager yeast (such as Wyeast 2278, Wyeast 2124, White Labs WLP800 or White Labs WLP802)

1 cup DME or corn sugar (for priming)

Sidan lageret mitt byrjar å minke hadde eg moglegheit til å frigjere det store kjøleskapet til gjæring. Dette gjer at eg kan doble produksjonen, og at eg kunne gjere to brygg på ein dag. Pils skal som nemnt gjære minimum 3 veker, og om eg skulle nytta det vanlege skapet med plass til eit kar, så ville det ha låst produksjonen min i lang tid.
Marka Pils

Med to brygg på ein dag, så var planen å starte tidleg. Morgonen gjekk dessverre litt i frå meg så eg var ikkje i gang med første mesk før klokka 11. Den første pilsa på programmet var Marka Pils. Namnet er henta frå Gåseidmarka som er kor Djupdalsbrygg er lokalisert. Marka pils er basert på ein Urquell klone. Dette er ikkje ei rein Saaz humla pils, men sidan Djupdalsk pilsner er det, så tykte eg at det var greitt å prøve ei oppskrift med ein litt annan profil.

Oppskrift:

Size: 23,0 L

Efficiency: 73,0%

Attenuation: 73,0%

Original Gravity: 1,050 (1,044 – 1,056)

Terminal Gravity: 1,013 (1,013 – 1,017)

Color: 8,77 (6,89 – 11,82)

Alcohol: 4,92% (4,2% – 5,4%)

Bitterness: 38,0 (35,0 – 45,0)

Mash:
65C i 60 min
75 C 10 min

Boil:
60 min

Ingredients:

5000 g (94,5%) Bohemian Pilsner Malt – added during mash

230 g (4,3%) CaraMalt – added during mash

60 g (1,1%) Munich TYPE I – added during mash

20 g (16,7%) Northern Brewer (10,5%) – added during boil, boiled 60 m

50 g (41,7%) Czech Saaz (2,9%) – added during boil, boiled 25 m

50 g (41,7%) Czech Saaz (2,9%) – added during boil, boiled 8 m

2 pk Saflager W-34/70 11,5g

Fermentation: 21 days 10 C

Bryggeprosessen gjekk greitt. Gjæra var hydrert før bruk, og eg fekk faktisk ut vørter på 10 grader som var målet. Totalt 23 liter til gjæring med ein OG på 1,054.

Djupdalsk pilsner

Med første pils til gjæring så var det bare å peise på for å bli ferdig. Eg er ikkje heilt sikker på om det var Grainfather appen som lura meg, eller om det var eg som måla opp feil, men det blei mykje meir væske enn berekna.

Oppskrift:

OG: 1.047-50
FG: 1.010-14
IBU: 40
Alkohol: 4,7%
EBC: 7
ME: 73%

Volum: 23 liter

Malt:
5,0 kg Pilsnermalt
350g Munich Mørk 25 EBC
Totalt: 5,35 kg

Humle

55g Saaz, 3,5%, FWH
45g Saaz, 3,5%, de siste 30 minuttene
45g Saaz, 3,5%, de siste 10 minuttene
45g Saaz, 3,5%, de siste 2 minuttene
Totalt: 190g

Gjær:
2 pk Saflager W 34-70

Gjæring:
21 grader C 10 dager

Resultatet blei nesten 28 liter pils til gjæring. Eg var redd eg måtte sitte heile kvelden for å koke ned mengda, for å komme ned til korrekt OG. Når eg tok måling vart eg derimot positivt overraska. OG var 1,050 etter 90 min kokning. Ein kan vel få ein ubalanse i forhold til humle, men humle mengda er eigentleg til ein 25 liters batch så eg trur det burde vere innanfor?

Rundt 50 liter til gjæring. Fornøgd med det.

#7 Mandarina IPA

On november 4, 2015november 4, 2015 By dybingsUnder Øltype, Brygging, Etikett, Flasking, OppskriftKommenter innlegget

Sidan brygging har ein del daudtid, hadde den effektive delen av meg funne ut at brygging og flasking samtidig var ein god ide. Med andre ord ein mann som gjer to ting på en gang. Kva meir kan gå gale?

Sidan eg ikkje har laga IPA sidan første brygg, er det dette som står på planen i dag. Ølet eg skal lage heiter Mandarina IPA. Namnet er ikkje henta frå fruktdisken på Spar, eller menyen på næraste Kina sjappe. Namnet kjem frå humlesorten Mandarina Bavaria. Denne humla har ein behageleg fruktig smak, med hint av mandarin, søt appelsin og urter. Her får ein naturleg nok dekka minst tre av dei fem om dagen!

Sidan eg skulle gjere to ting på ein gong så hadde eg alliert meg med naboen i dei kritiske fasane. Kverna vart handtert av to stødige karar, og kverna malt hamna i kjelen.

Sidan eg enda ikkje hadde starta å multitaske gjekk mesking som ein draum, og brygget var klart til kok.

Når vørteren hadde byrja å koke var det klart til flasking, og eg gjekk då frå singel- til multitasking. Sukkerlake hadde eg klokeleg klargjort på førehand slik dette blei i det minste gjort rett. Halvvegs ned i karet kom eg på at eg ikkje hadde gjort FG målinga, og eg heiv meg rundt med pipetta. BRIX verdien blei tasta inn i refraktometer kalkulatoren, og verdien var heilt på tryne. Hadde noko gått gale i gjæringa? Her var gode råd dyre. Hydrometer vart henta fram for kontrollmåling, og her var ein rett på 1,012. Akkurat der ein skal vere.

Sidan refraktometer ikkje hadde svikta meg tidlegare gav eg meg naturelg nok ikkje så lett med dette. Etter mykje knoting og ein augneblikk av fornuft, kom eg til at eg sjølvsagt brukte feil kalkulator. Med riktig versjon hamna eg også der på 1,012 i FG. Gleda vart dessverre ganske kortvarig då slurpelydane frå heverten tala om mangel på merksemd og omsorg. Fornærma som den var slapp den eit par hikst før den gav seg for dagen.

Forsøk på å få opp dei siste litera med øl resulterte berre i at gjæra blei virvla opp, og det var vel Dodraugen som enda opp med den beste kvelden av alle.

Når det var klart til tapping kom naboen over, og ein fekk igjen balanse i universet. Tappinga resulterte i 40 flasker Sambryggs(s)øl, samt smaksprøve til flaskaren og korkaren. Dette blir bra!

Med flaskinga unnagjort burde resten av prosessen vere plankekøyring, men den gang ei. IPA er eit øl som kjenneteiknast av mykje smak, og det som lager smaken er mykje humle. Dette er eit problem for filteret på Grainfatheren. Dette har ein tendens til å tette seg, og allereie etter 5 minutt rann det sakte.

Mi rutine har då vore å skrape vekk det verste med storsleiva, og kvifor endre noko som verkar? Problemet denne gong er at styrkedråpane frå flaskinga tydelegvis hadde gitt meg kjempekrefter, slik at neste gong det var tid for skraping, var det ikkje noko filter å skrape? Det låg å kose seg på botn av kjelen, og syntes at skrapinga mi ikkje høyrde heime nokon stad. Utan filteret gjekk det ikkje lang tid før pumpa gikk tett, og straumen av øl til gjæringskaret stoppa opp. Løysinga blei hard, men kjærleg massering av slangen mellom Grainfatheren og motstraumskjølaren. Dette fekk etter litt pumping ut driten av systemet slik at pumpa igjen fungerte. Jaja. Det er i motbakkar det går oppover.

Mandarina IPA:

Est Original Gravity: 1,058
Estimated Alcohol by Vol: 5,8 %
Batch Size: 24 liter
Bitterness: 66,4 IBUs
Est Color: 10,8 EBC

Malt
5,60 kg UK Pale Malt 3
00 g German Wheat Malt
100 g UK Amber malt

Humle
60 g Mandarina Bavaria, First Wort Hopped.
60 g Mandarina Bavaria,, 15 min.
60 g Mandarina Bavaria, 15 min.
130 g Mandarina Bavaria, Dry-Hopped.
1 g Protafloc, In mash

Gjær
Safale US-05

#6 Sambryggs(s)øl

On oktober 20, 2015oktober 20, 2015 By dybingsUnder Brygging, Etikett, Oppskrift1 kommentar

Tid for brygging. Gjæringsskapet har stått tomt i ei heil veke, og det er ikkje innanfor! Denne gongen prøver eg meg på eit øl som kollegaer i Sambryggeriet har hatt stor suksess med. Så stor suksess at dei har blitt kommersielle. Dette settet, og fleire andre finn ein no på Vinbua på Moa.

Det er ikkje godt å vite kva avtale Knoll har fått for ølsetta sine, men rykta og ganglanget tilseier han har fått store rabattar i andre etasje.

Ikkje veit eg kva gutane snorta når dei fann på namnet Gypsumsnorter. Naturleg nok vart dette namnet alt for avansert for ein stakkars bygdegut, så eg enda på Sambryggs(s)øl.

Pretty in pink. Det er gutane i Sambryggeriet det.

For ein gong skuld brukte eg kameraet på telefonen ganske flittig for å dokumentere reisa frå korn til øl.

Det er ikkje noko juks i prosessen, og Djupdalsbrygg følgjer den tyske reinheitslova. Her nyttast berre malt, humle, gjær og vatn. Samt grøne joggesko.

Det er viktig å blande godt når ein tilset malt i vatnet. Om ein slurvar i meskinga vil ein ikkje få ut alt gjærbart sukker. Då endar ein med eit øl som får lågare alkoholprosent, noko som kan øydeleggje balansen i sluttproduktet.

Grainfatheren sirkulerer vørteret gjennom heile meskinga. Sjølve malten ligg i eit rør i midten med rist i toppen og botn.

Når meskinga er ferdig løftar ein opp innerrøyret og let det renne av. Når det nesten ikkje dryp lengre, kan ein trykke rista på toppen ned til den kviler på maltet. Då er det tid for skyljing av maltet. Formålet med skyljinga er å få ut siste gjærbare sukker, samt få det endelege volumet med væske før koking. Grainfather har laga ein snedig app. Denne bereknar mengd vatn til både mesking og skyljing, med utgangspunkt i frå mengda med malt. Veldig greitt for ei urøynd sjel.

Før kokning dannar det seg det seg ein del skum på toppen. Dette er viktig å røyre inn slik at det ikkje kokar over.

Det er i kokefasen ein tilset humla. Ulike typar blir tilsett for å gje både bitterheit og aroma. Tidspunktet det blir satt til i kokeprosessen er og viktig for å behalde balansen i ølet.

Sidan bryggeprosessen tek ein del timar, og ein god del av dette er dødtid, kan ein sørge for å vaske ting undervegs. Reinhald er som kjend særs viktig.

Elles så kan ein bruke tida til noko langt meir fornuftig. Smaksprøve.

Kolchen var godt drikkandes allereie, sjølv om den bør lagrast kaldt minst ein månad.

Mr Neslon har fått ein fantastisk klårleik, og den byrjar å modne som den skal. Skål!

Passe fullt ølleskap?

Dessverre kan ein ikkje berre drive med smaksprøving i solskinet. Når det er ferdig å koke, må ein gjere måling av OG. Her nyttar eg både eit hydrometer for øl, og eit refraktometer. På refraktometeret må ein rekne om verdien ein får i BRIX til OG. Dette gjer ein enkelt på Bryggekalkulatoren. Eg kjem som regel ut med en verdi som er ganske lik på begge målingane, og nyttar ofte middelverdien av desse målingane for OG verdien.

Det blei om lag 22 liter til gjæring.

Endelig er det liv i gjæringsskapet igjen.

Sambrygs(s)øl

Est Original Gravity: 1,060
Estimated Alcohol by Vol: 6 %
Batch Size: 45 liter
Bitterness: 35 IBUs
Est Color: 15 EBC

Malt
4,25 kg Pale Malt (6 EBC)
350 g münchenermalt, 25 EBC
400 g hvetemalt,
350 g pale crystal malt, 70 EBC

Humle
15 g Citra, pellets, 60 min.
15 g Cascade, pellets, 15 min.
15 g Citra, pellets, 15 min.
15 g Citra, pellets, 2 min.
15 g Cascade, pellets, 2 min.
10 g Amarillo, pellets, 2 min.
15 g Citra, pellets, tørrhumle fra dag 5
15 g Cascade, pellets, tørrhumle fra dag 5
10 g Amarillo, pellets, tørrhumle fra dag 5
Gjær: Safale US-05

#5 Krøll(sch) på tunga

On september 19, 2015september 19, 2015 By dybingsUnder Øltype, Brygging, Etikett, OppskriftKommenter innlegget

Kolsch

Av ein eller annan grunn finn eg Kolsch umogeleg å uttale. Det kjem både r, o og dobbelt l i uttalen? I eit forsøk på å lære kva det heiter tok eg det gamle skule trikset og skreiv ordet fleire gonger. Om det hjalp noko er ein annan sak. Namnet på øla gav seg i grunn sjølv. Krøll(sch) på tunga.

Oppskrift:

Forventa min OG: 1.050

Forventa FG: 1.012

Forventa IBU: 27.8

Batchvolum: 25 liter

Korn:

Pilsner Malt: 5.5kg (96%)

Munich Malt: 0,2 kg (4%)

Humle:

90min:

Hallertauer Mittelfruh 6,3 % 33 g

10 min:

Hallertauer Mittelfruh 6,3 % 15 g

5 min:

Hallertauer Mittelfruh 6,3 % 20 g

Gjær:

4 pakker White Labs WLP029-German Ale/Kolsch

Koking: 90 min

Mesking:

60 min: 65 grader

10 min: 75 grader

Gjæring: 14 dager på 18 grader

OG havnet litt over forventa, men sidan eg var litt over ein liter under forventa volum er ikkje det noko uventa.

Kölsch er ein øltype frå området rundt Køln. I motsetjing til mange lyse øl er Kölsch overgjæra (gjæring på rundt 20 grader), men den skal lagrast ved lav temperatur som annan lager etter gjæring. Ølet er lyst, gyllent og med mild bitterheit.

#4 Mr. Nelsons Fillecountry

On september 17, 2015september 27, 2015 By dybingsUnder Brygging, Etikett, OppskriftKommenter innlegget

«Jamen Pernille, da. Det er helt sant, æresord»

Kanskje Mr. Nelson sitt utbrot : «Dette er eit fillecountry» kom av at han ikkje hadde fått eit øl oppkalla etter seg? DjupdalsBrygg har sjølvsagt tenkt å gjere noko med det, og Mr. Nelsons Fillecountry er no til gjæring. Som Mr. Nelson er det sjølvsagt ein amerikanar, og vi håper at Tralle Tonetroll held seg unna dunken.

Ølet som bryggjast er ein APA (American Pale Ale) med Nelson humle i. OG kom ikkje heilt opp på det den skulle vere (1.056), men retta for litt større volum med vørter så vart det nok ikkje det heilt store avviket.

Oppskrift:

Forventa min OG: 1.059

Forventa FG: 1.014

Forventa IBU: 40.9

Batchvolum: 23 liter

Korn:

Belgian Pale Malt: 5.4kg (86%)

Wheat Malt: 0,5 kg (8%)

Amber Malt: 0,4 kg (6%)

Humle:

90min:

Australian Galaxy 15,0 % 14 g

15 min:

NZ Nelson Sauvin 12,5 % 23 g

5 min:

NZ Nelson Sauvin 12,5 % 23 g

Gjær:

2 pakker US-05 tørrgjær

Koking: 90 min

Mesking:

60 min: 65 grader

10 min: 75 grader

Gjæring: 14 dager på 18 grader

Etter to dunkar med julebrygg må eg seie at det lyse ølet såg særs lekkert ut i karet.

22.5 liter klart til gjæring.

Etikett:

#2 Julefantasi. Første vers.

On september 6, 2015september 7, 2015 By dybingsUnder Brygging, OppskriftKommenter innlegget

Etter ei rask samanlikning av juleøloppskrifter med jobbkollega Knoll, fann vi ut at vi hadde bryggja om lag same juleølet. Dette blir Brew-off. East coast vs West coast. Sambryggeriet mot DjupdalsBrygg. Bedre Jul mot Julefantasi (vers 1 og 2). 50 brygg mot 2 brygg. Regner med ein enkel siger her.

Den som har vore i kyrkje 2. juledag i Stordal dei siste 50 år, har hatt gleda av å høyre Stordal Hornmusikk spele Julefantasi. No skal det seiast at tradisjonen måtte vike for nokon år sidan, då Julefantasi kanskje ikkje var det mest vellukka potpurri av julesongar. Håpet er at min Julefantasi endar med betre komposisjon, og utan sure notar.

Oppskrift:

Forventa min OG: 1.060

Forventa FG: 1.015

Batchvolum: 23 liter

Korn:

Belgian Pale Malt: 4,7 kg (77%)

Amber Malt: 0,5 kg (8%)

Belgian Cara 20 Malt: 0,4 kg (7%)

Caramel/Crystal Malt 120 L: 0,4 kg (7%)

Belgian Chocolate Malt: 0,08 kg (1%)

Humle:

90min:

40 gr Golding

15 min:

20 gr Golding

0 min:

30 gr Golding

Gjær:

2 pakker S-04 tørrgjær

Koking: 90 min

Mesking:

60 min: 65 grader

10 min: 75 grader

Gjæring: 14 dager på 18 grader

Eg hadde fokus på å få opp OG denne gongen, og med riktig volum av vatn, betre røring ved tilsetjing av korn, samt at eg trykte ned rista før skyljing så enda eg på 1.060. Ikkje helt topp, men innanfor. Juleølet skal modast ei stund så det var greitt å få i land første vers. Eg har eit sett til, og det blir tatt så snart det blir ledig kapasitet i gjæringsskapet.

#1 Feil not found IPA

On september 6, 2015september 7, 2015 By dybingsUnder BryggingKommenter innlegget

Grainfatheren i hus. Dessverre mangla setta som var bestilt fra Hobbybryggeren i sendinga. Krise! Her skulle det bryggjast! Redninga blei trivelege folk på Vinbua. Grunna manglande Citra humle blei det eit kit der og, basert på Syntax Error IPA frå Aasbakkane Garasjebryggeri. IPA med mykje humle er som kjent det enklaste ølet å starte bryggje karriera med…. Heldigvis var eg for urøynd til å vite de.

Eit lite tipse til alle nybyrjarar: SKRU SAMAN ALT PÅ FORHAND SLIK AT DU KAN KONSENRERE DEG OM FØRSTE BRYGGET!!!

Sidan tolmod ikkje alltid er mi sterke side, så sette eg i gang så rask som mogeleg etter eg hadde alt på plass. Grainfatheren blei montert og testa med vatn laurdag. Søndag var eg i gong, og med litt verktøy lånt frå naboen blei skruane på maltmølla stramma slik at målinga kunne starte. Med montering av diverse undervegs blei det ikkje tid til å sjå opp igjen instruksjonsvideoen frå Grainfather. Difor fekk eg ikkje med meg at det var viktig å røyre godt når kornet gjekk inn, samt at rista på topp skulle trykkast ned før skyljing. At ein må bruke Grainfather kalkulatoren for å berekne vassmengda gjekk meg og hus forbi. Resultatet blei ein OG på 1.055, som er eit godt stykke under forventa OG.

Oppskrift:

Forventa OG: 1.068

Forventa FG: 1.012

Batchvolum: 20-22 liter

Korn:

Pale Malt: 5,2 kg (80%) Munich Malt: 1 kg (15%) Carapils: 0,3 kg (5%)

Humle:

60min:

50 gr Chinook

15 min:

12,5 g Dr Rudi 12,5 g Simcoe

1 min:

10 g Cascade 20 g Simcoe 10 g Chinook

Etter 7 dager:

10 g Dr Rudi 30 g Cascade 15 g Simcoe

Gjær:

1 pakke US-05 tørrgjær

Koking: 60 min

Mesking:

60 min 65 grader 10 min 78 grader

Gjæring:

14 dager på 21 grader

Det var uansett ein lukkeleg mann som fekk fylt karet med eige vørter. Litt usikker på korleis ein skulle behandle tørrgjæra så brukte eg EDB reiskapen, og fann eit tips på at ein skulle koke opp eit par desiliter vatn. Vente til det hadde ca 20 grader. Drysse gjæra i vatnet. Vente 15 minutt. Røyre i gjæra. Vente nye 15 minutt. Grunnen til denne metoden er at tørrgjæra er kjennslevar i første møte med væske. Med denne metoden kan ein unngå at halvparten av gjær cellene døyr av sjokk i møte med vørteret, samt at ein styrkar cellemembranen slik at gjæra blir meir effektiv.

Då var det berre å skru saman oksygeneringa. Full drus i 60 sekund. På med lokket og gjærlås, og så var eg i gong.

Når ein bryggjar for første gong er det greitt å alliere seg med kjente med brygge erfaring. Nabo, Hans Eivind, kom innom med jamne mellomrom og hjalp til i kritiske fasar. Det var til stor hjelp når kunnskapen min ikkje nødvendigvis var til stades i alle fasar.